پرسشنامه بررسی کیفیت زندگی وابسته به سلامتی در کودکان پیش از دبستان شامل چهار خرده مقیاس می باشد: عملکرد فیزیکی، عملکرد اجتماعی، عملکرد شناختی و عملکرد هیجانی. این پرسشنامه 43 سوال دارد و نمرات بالاتر نشان دهنده کیفیت زندگی بهتر است.
روایی، پایایی و نحوه نمره گذاری آزمون
پرسشنامه بررسی کیفیت زندگی وابسته به سلامتی در کودکان پیش از دبستان شامل چهار خرده مقیاس می باشد: عملکرد فیزیکی، عملکرد اجتماعی، عملکرد شناختی و عملکرد هیجانی. این پرسشنامه 43 سوال دارد و نمرات بالاتر نشان دهنده کیفیت زندگی بهتر است. این ابزار برای اولین بار در سال 2000 در کشور هلند توسط فکس، تئونیسن، بروگمن، وین، وریپز، کوپمن و همکاران، به نقل از اسماعیلی(1389)، طراحی شد که 121 نفر از والدین کودکان زود رس (با میزان پاسخدهی 88/0) و 362 نفر از والدین کودکان از جمعیت عمومی (بامیزان پاسخ 60/0) پرسشنامه را تکمیل کردند. میزان آلفای کرونباخ برای کودکان زودرس بین 66/0 تا 88/0 و برای جمعیت عمومی بین 43/0 تا 84/0 بود. در ایران نیز اسماعیلی(1389)، ضریب آلفای کرونباخ مقیاس کیفیت زندگی را 804/0 محاسبه نمود و برای بررسی روایی پرسشنامه، از روایی محتوایی استفاده کرد. همبستگی بین سوالات و خرده مقیاس مرتبط با آنها بالای 60/0 بود. میزان بالای همبستگی بین هر سوال و خرده مقیاس مرتبط با آن نشاندهنده روایی همگرای این مقیاس است و از ساختار این مقیاس حمایت می کند.
پرسشنامه بررسی کیفیت زندگی وابسته به سلامتی در کودکان پیش از دبستان شامل چهار خرده مقیاس می باشد: عملکرد فیزیکی، عملکرد اجتماعی، عملکرد شناختی و عملکرد هیجانی. عملکرد فیزیکی شامل مشکلات معده، پوست، ریه، خوابیدن، اشتها و عملکرد حرکتی است. عملکرد اجتماعی شامل مشکلات رفتاری و عملکرد اجتماعی می باشد. عملکرد شناختی شامل ارتباطات، و عملکرد هیجانی شامل عملکرد هیجانی مثبت، اضطراب و نشاط است. براساس تجارب بالینی، روانشناسی و ادبیات پژوهشی یک نسخه اولیه از پرسشنامه بوسیله انتخاب تعدادی از موارد برای خیلی از ابعاد ساخته شد. امکان عملی شدن این نسخه اولیه از پرسشنامه TAPQOL در یک گروه از والدین کودکان 1 تا 6 ساله ارزیابی شد. بعد از آزمون امکان سنجی چندین مورد حذف یا اضافه شدند. برای تحلیل مقیاس TAPQOL آزمونهای کلاسیک روانسنجی انجام شد که شامل آلفای کرونباخ، همبستگی بازآزمایی و تجزیه و تحلیل اجزاء اصلی بود. تعداد مواد آزمون از 99 ماده به 43 ماده کاهش یافت. تعداد مواد هر مقیاس از 3 تا 7 متغیر است. نمرات مقیاس بوسیله اضافه کردن نمرات مواد بدست آمده و تبدیل نمرات خام در مقیاس خطی به یک مقیاس 100 0 بدست آمد که نمرات بالاتر نشان دهنده کیفیت زندگی بهتر است. مقیاسهایی که عملکرد حرکتی، هیجانی و ارتباطات را اندازهگیری میکنند تنها روی کودکان 5/1 ساله و بالاتر قابل اجرا هستند، زیرا این ابعاد به مشکلات خاص سن مربوط است که روی کودکان کوچکتر از 5/1 سال قابل اجرا نیستند. برای اجرا از والدین خواسته میشود که مشکلاتی را که در سه ماه گذشته رخ داده است گزارش کنند. نحوه نمره گذاری مقیاسهای به این ترتیب میباشد: در سئوالاتی که دو بخش دارند، نمره در محدوده 4 ـ 0 میباشد.
|
وجود مشکل |
حال کودک |
نمره |
|
هرگز |
– |
4 |
|
گاهی اوقات یا اغلب اوقات |
خوب |
3 |
|
عادی |
2 |
|
|
تقریباً بد |
1 |
|
|
بد |
0 |
به عنوان مثال:
آیا در سه ماه گذشته کودک شما:
درد گوش داشته؟
هرگز گاهی اوقات n اغلب اوقات
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب عادی تقریباً بد n بد
نمره = 1
در مقیاسهایی مثل عملکرد اجتماعی، مشکلات رفتاری، اضطراب، خلق مثبت و نشاط که یک بخش دارند، نمره گذاری به این صورت است:
|
پاسخ |
نمره |
|
هرگز |
2 |
|
گاهی اوقات |
1 |
|
اغلب اوقات |
0 |
به عنوان مثال:
آیا در سه ماه گذشته کودک شما پرخاشگری و رفتار تهاجمی داشته؟
هرگز گاهی اوقات n اغلب اوقات
نمره = 1
و سوالات 24- 25- 26 – 30 – 31 – 32 – 33 و 35 به صورت معکوس نمره گذاری می شوند. به این صورت:
|
پاسخ |
نمره |
|
هرگز |
0 |
|
گاهی اوقات |
1 |
|
اغلب اوقات |
2 |
راهنمای تکمیل پرسشنامه کیفیت زندگی
آقا/ خانم گرامی:
سوالهای این پرسشنامه مربوط به جنبه های مختلف وضعیت سلامت کودک شما است.
لطفا جوابی که به بهترین صورت وضعیت کودک شما را نشان می دهد با علامت ضربدر مشخص کنید.
به عنوان مثال:
در سه ماه اخیر کودک شما کدامیک از علائم زیر را داشته است ؟
1- درد گوش : هرگزþ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
|
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟ |
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
– در صورتی که کودک شما هرگز درد گوش نداشته است مانند مثال بالا، گزینه “هرگز” را علامت بزنید و به سوال بعدی بروید .
– اگر کودک شما گاهی اوقات یا به ندرت درد گوش داشته قسمت دوم سوال را نیز علامت بزنید
به عنوان مثال :
– در سه ماه اخیر کودک شما کدام یک از علائم یا ناراحتی های زیر را داشته است؟
1- درد گوش : هرگز□ گاهی اوقاتþ اغلب اوقات □
|
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟ |
خوب□ عادی□ تقریبا بدþ بد□
پرسشنامه کیفیت زندگی کودکان پیش از دبستان
طی سه ماه گذشته کودک شما کدام یک از علائم یا ناراحتی های زیر را داشته است ؟
1- درد معده یا شکم : هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
2- دل پیچه : هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
3- اگزما : هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
4- خارش : هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
5-خشکی پوست : هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
6- برونشیت : هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
7- به سختی نفس کشیدن یا مشکلات تنفسی : هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
8- تنگی نفس یا گرفتگی نفس : هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
9- حالت تهوع : هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
وضعیت خواب کودک شما در سه ماه گذشته به چه صورت بوده است ؟
10- آیا خواب آشفته و بی قرار داشته است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
11- آیا قسمتی از شب بیدار بوده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
12- آیا در شب گریه کرده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
13- آیا تمام شب نتوانسته است بخوابد؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
وضعیت خوراک کودک شما در سه ماه گذشته به چه صورت بوده ؟
14- آیا کم اشتها بوده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
15- آیا نمی توانسته است به مقدار کافی غذا بخورد؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
16- آیا از غذا خوردن امتناع کرده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
رفتار کودک شما در سه ماه گذشته چگونه بوده است ؟
17- آیا کج خلقی یا قهر کرده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
18- آیا پرخاشگری کرده و رفتار تهاجمی داشته است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
19 – زود رنج و تحریک پذیر بوده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
20- آیا عصبانی بوده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
21- آیا در مقابل شما بی قرار یا بداخلاق بوده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
22- آیا در مقابل شما لجبازی یا سرکشی کرده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
23-آیا قادر به کنترل کردن کودک خود نبوده اید؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
حال کودک شما در سه ماه اخیر چگونه بوده است؟
24- خوش اخلاق: هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
25- بشاش: هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
26- خوشحال: هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
27- ترسو: هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
28- عصبی: هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
29- مضطرب: هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
30- پرانرژی: هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
31- فعال: هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
32- پرجنب و جوش و سرزنده: هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
|
در صورتی که کودک شما کمتر از 18 ماه دارد لازم نیست ادامه پرسشنامه را کامل کنید از همکاری شما سپاسگزاریم |
کودک شما در سه ماه اخیر چه رفتاری با دیگر کودکان داشته است ؟
33- بدون هیچ مشکلی با بچه های دیگر بازی کرده است؟ هرگز□ گاهی اوقات □ اغلب اوقات □
34- در کنار بچه های دیگر احساس ناراحتی کرده است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
35 – وقتی با بچه های دیگر بوده احساس امنیت و آرامش داشته است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در سه ماهه گذشته کودک شما در مقایسه با همسالانش:
36- در راه رفتن مشکل داشته است؟ خیر□ بله ، کمی□ بله ، خیلی□ تحرک نداشته□
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
37- در دویدن مشکل داشته است؟ خیر□ بله ، کمی□ بله ، خیلی□ تحرک نداشته□
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
38- در بالا رفتن از پله بدون کمک مشکل داشته است ؟
خیر□ بله ، کمی□ بله ، خیلی□ تحرک نداشته□
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
39- در حفظ تعادل مشکل داشته است؟ خیر□ بله ، کمی□ بله ، خیلی□ تحرک نداشته□
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
40 – در فهم آنچه دیگران می گویند مشکل داشته است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
41- در واضح صحبت کردن مشکل داشته است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
42-آیا در تشخیص و فهم کلمات مشابه مشکل داشته است ؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
43- در بیان منظور خود مشکل داشته است؟ هرگز□ گاهی اوقات□ اغلب اوقات □
در آن زمان حال کودک شما چگونه بوده است؟
خوب□ عادی□ تقریبا بد□ بد□
